ویزا یا روادید یکی از مهم‌ترین مواردی است که برای سفر به کشورهای خارجی باید در نظر داشته باشید. در واقع ویزا مجوزی است که توسط کشور مقصد به شما داده می‌شود تا بتوانید برای مدت زمان محدودی در آن کشور اقامت کنید. همچنین ممکن است شرایط و محدودیت‌هایی به همراه داشته باشد که باید به آن‌ها احترام بگذارید.
اگر قصد سفر به کشورهای خارجی را دارید، باید با مفاهیمی همچون پاسپورت، ویزا، روادید و گذرنامه آشنا باشید. این مفاهیم مربوط به اسناد و مجوزهای لازم برای ورود و خروج کشورها هستند. در این مطلب از آتلانتیک 724 به تعریف و تفاوت این مفاهیم خواهیم پرداخت.
راهنمای مطالعه
ویزا چیست؟
ویزا یا روادید، مجوزی برای ورود به یک کشور است و برای افرادی که شرایط لازم جهت ورود به آن را دارند، صادر می‌شود. ویزا می‌تواند به‌صورت برچسب، مهر در گذرنامه، سند جداگانه و یا سند الکترونیکی باشد و در عین حال شامل محدودیت‌هایی در مورد مدت زمان اقامت، تعداد ورود و خروج، هدف سفر، محل اقامت و فعالیت‌های مجاز در کشور مقصد است. برای نمونه در مقاله «ویزای کانادا» انواع این اطلاعات ذکر شده است.
ویزا از طرف اداره مهاجرت هر کشور صادر می‌شود و این امکان وجود دارد که مقامات مهاجرت در هر زمان طبق صلاحدید خود آن را لغو کنند. در عین حال باید در نظر داشته باشید که رویداد یا ویزا، تضمین‌کننده ورود به کشور مقصد نبوده و مقامات مرزی مجاز به لغو اجازه ورود فرد دارنده ویزا به خاک کشور خود هستند.
تفاوت ویزا با پاسپورت (گذرنامه) در چیست؟
ویزا و پاسپورت دو مفهوم متفاوت هستند که نباید با هم اشتباه گرفته شوند. ویزا مجوزی است که توسط کشور مقصد به شما داده می‌شود تا بتوانید به مدت محدودی در آن کشور اقامت کنید. اما پاسپورت یا گذرنامه، سند یا مدرکی (همچون شناسنامه) است که برای شناسایی شهروندان یک کشور در خارج از مرزهای کشور خودشان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پاسپورت نشان می‌دهد که شما تابعیت (شهروندی) کدام کشور را دارید و چه حقوق و تعهداتی نسبت به آن خواهید داشت. همچنین به شما اجازه خروج از کشور خودتان را می‌دهد، اما برای ورود به کشورهای دیگر ممکن است نیاز به ویزا داشته باشید. پاسپورت به‌صورت یک کتابچه با صفحات خالی است که در آن مهر و برچسب ویزاهای مختلف قرار می‌گیرد و معمولا برای مدتی محدود (۵ یا ۱۰ سال) معتبر است و بعد از آن باید تمدید شود.
شرایط اخذ ویزا چیست؟
شرایط اخذ ویزا بستگی به کشور مقصد، هدف سفر، مدت اقامت و وضعیت تمکن مالی و شغلی متقاضی دارد. برخی از کشورها شهروندان کشورهای خاص را معاف از اخذ ویزا می‌کنند و برخی دیگر شرایط سخت‌تری را برای اخذ ویزا قائل هستند. برای مثال، ایرانیان برای ورود به کشور ترکیه نیاز به ویزا ندارند، اما برای ورود به کشورهای منطقه شینگن باید ویزای مخصوص آن را اخذ کنند.
شرایط اخذ ویزا ممکن است با تغییرات سیاسی و اقتصادی کشورها نیز تغییر کند. بنابراین، قبل از سفر به یک کشور، باید از آخرین شرایط اخذ ویزای مقصدتان از طریق سایت سفارت یا کنسولگری آن کشور مطلع شوید.
به طور کلی برای اخذ ویزا باید شرایط زیر را داشته باشید:
- داشتن پاسپورت معتبر با حداقل 6 ماه اعتبار باقی‌مانده
- داشتن مدارک مربوط به هدف از سفر همچون دعوتنامه، رزرو هتل، بلیط رفت و برگشت و…
- داشتن مدارک مربوط به وضعیت مالی همچون گواهی حساب بانکی، اظهارنامه مالیاتی، حقوق و دستمزد و…
- داشتن مدارک مربوط به وضعیت شغلی همچون گواهی کار، کارت بازنشستگی، کارت دانشجویی و…
- داشتن مدارک مربوط به وضعیت خانوادگی همچون شناسنامه، کارت ملی، ازدواج، طلاق و…
- داشتن مدارک مربوط به وضعیت سلامتی همچون گواهی واکسیناسیون، بیمه سلامت، گواهی عدم ابتلا به بیماری‌های واگیردار و…
- داشتن عکس رنگی با اندازه و زمینه مشخص
- پرداخت هزینه‌های اخذ ویزا
چه کسانی مجاز به اخذ ویزا نیستند؟
کسانی که ممنوع‌الخروج از کشور خودشان هستند، مجاز به اخذ ویزا نیستند. ممنوع‌الخروجی ممکن است به دلایل مختلفی از جمله داشتن بدهی، پرونده قضایی، محکومیت، خدمت سربازی، تحصیل و یا مسائل سیاسی اعمال شود.
همچنین کسانی که در گذشته ویزای خود را نقض کرده‌اند، مثلا با اقامت غیرقانونی، کار غیر‌مجاز، تحصیل بدون مجوز و یا ارتکاب جرم در کشور مقصد، ممکن است از اخذ ویزا محروم شوند. برخی از کشورها نیز به دلایل سیاسی یا امنیتی، شهروندان کشورهای خاص را از اخذ ویزا محروم می‌کنند.
برای اخذ ویزا چه مراحلی باید دنبال شود؟
مراحل اخذ ویزا ممکن است با توجه به کشور مقصد و نوع ویزایی که مدنظر دارید، متفاوت باشد. اما به طور کلی مراحل زیر را باید طی کنید:
- ابتدا نوع ویزا و کشور مقصد خود را مشخص کنید.
- در مرحله بعد باید از سایت سفارت یا کنسولگری کشور مقصد، شرایط و مدارک لازم برای اخذ ویزا را بررسی کنید. همچنین برخی از کشورها از طریق سایت خود، امکان درخواست ویزا را به‌صورت آنلاین فراهم می‌کنند و برخی دیگر نیاز به مراجعه حضوری به سفارت یا کنسولگری دارند.
- سپس باید مدارک لازم را تهیه و تکمیل کنید. مدارک معمولا شامل پاسپورت، عکس، فرم درخواست ویزا، تاییدیه رزرو بلیط و هتل، تاییدیه تمکن مالی و شغلی، بیمه مسافرتی و یا دعوتنامه از کشور مقصد هستند. همچنین ممکن است برای انواع مختلف ویزا، مدارک اضافی نیز موردنیاز باشد.
- در ادامه باید از سفارت یا کنسولگری کشور مقصد وقت بگیرید که معمولا از طریق سایت یا تلفن انجام می‌شود و برای مصاحبه و تحویل مدارک لازم است. همچنین برای برخی از کشورها، ممکن است نیاز به مصاحبه نباشد و فقط تحویل مدارک کافی باشد.
- سپس باید در روز مقرر، به سفارت یا کنسولگری مراجعه کنید و مدارک خود را تحویل دهید. ممکن است نیاز باشد که در این مرحله، هزینه‌های اخذ ویزا را پرداخت کنید.
هزینه‌های اخذ ویزا بستگی به کشور مقصد، نوع ویزا و مدت اقامت دارد و ممکن است با تغییرات ارزی تغییر کند. همچنین برخی از کشورها هزینه‌های اخذ ویزا را به‌صورت آنلاین یا از طریق بانک دریافت می‌کنند.
- در ادامه باید منتظر تصمیم سفارت یا کنسولگری در مورد اخذ ویزا باشید. مدت زمان بررسی درخواست ویزا بستگی به کشور مقصد، نوع ویزا، تعداد درخواست‌ها و فصل سفر دارد و ممکن است از چند روز تا چند ماه طول بکشد. همچنین برخی از کشورها از طریق پیامک، ایمیل یا تلفن، نتیجه درخواست ویزا را به شما اطلاع می‌دهند و برخی دیگر نیاز به مراجعه حضوری به سفارت یا کنسولگری دارند.
- در نهایت، اگر ویزا صادر شده باشد، باید پاسپورت خود را از سفارت یا کنسولگری دریافت کنید. همچنین ممکن است برای دریافت پاسپورت، نیاز به مراجعه حضوری یا ارسال پستی باشد. اگر ویزا رد شده باشد، باید دلیل رد ویزا را بررسی کنید و در صورت امکان، از طریق راه‌های قانونی، اعتراض کنید یا مجددا درخواست ویزا دهید.
چرا باید از سفارت وقت بگیریم؟
وقت گرفتن از سفارت یا کنسولگری برای اخذ ویزا، برای جلوگیری از ازدحام و تسریع در روند بررسی درخواست‌ها لازم است. اگر بدون داشتن وقت قبلی به سفارت یا کنسولگری مراجعه کنید، ممکن است نتوانید وارد شوید یا نیاز باشد که مدت زمان طولانی را منتظر بمانید.
برای گرفتن وقت نیز باید از طریق سایت یا تلفن، روز و ساعت مورد‌نظر خود را انتخاب کرده و کد رهگیری دریافت کنید. برای مراجعه به سفارت یا کنسولگری نیز باید کد رهگیری، پاسپورت و مدارک لازم را به همراه داشته باشید. پیشنهاد می‌کنیم مقاله «چطور وقت سفارت کانادا بگیریم؟» را مطالعه کنید.
هزینه های اخذ ویزا
هزینه‌های اخذ ویزا ممکن است بسته به کشور مقصد و نوع ویزایی که می‌خواهید متفاوت باشد. اما به طور کلی هزینه‌های اخذ ویزا شامل موارد زیر است:
- هزینه فرم درخواست ویزا: این هزینه برای تهیه و تکمیل فرم درخواست ویزا از طریق سایت سفارت یا کنسولگری یا مراکز مجاز پرداخت می‌شود و معمولا به‌صورت آنلاین انجام می‌گیرد.
- هزینه ویزا: این هزینه برای اخذ ویزا از طریق سفارت یا کنسولگری یا مراکز مجاز پرداخت می‌شود و معمولا به‌صورت آنلاین یا حضوری انجام می‌گیرد.
- هزینه مصاحبه: این هزینه برای انجام مصاحبه با کارمند سفارت یا کنسولگری یا مراکز مجاز پرداخت می‌شود و معمولا به‌صورت حضوری انجام می‌گیرد.
- هزینه پست: این هزینه برای ارسال ویزا از طریق پست پرداخت می‌شود و معمولا به‌صورت آنلاین یا حضوری انجام می‌گیرد.
مدارک لازم برای اخذ ویزا کدامند؟
مدارک لازم برای اخذ ویزا بستگی به کشور مقصد، هدف سفر، مدت اقامت و وضعیت تمکن مالی و شغلی متقاضی دارد که معمولا شامل موارد زیر هستند:
- پاسپورت: باید حداقل ۶ ماه قبل از تاریخ انقضای آن بوده و دارای صفحات خالی کافی برای چسباندن ویزا باشد.
- عکس: باید بر‌اساس اندازه، رنگ، زمینه و کیفیت مورد‌نظر سفارت یا کنسولگری بوده و نشان‌دهنده صورت کامل و بدون هرگونه پوشش یا عینک متقاضی باشد.
- فرم درخواست ویزا: باید به‌صورت دقیق و کامل پر شود و امضای متقاضی را داشته باشد. فرم درخواست ویزا معمولا از سایت سفارت یا کنسولگری قابل دانلود است.
- تاییدیه رزرو بلیط و هتل: باید نشان دهد که متقاضی برای سفر خود بلیط رفت و برگشت و هتل مناسب را رزرو کرده است. همچنین تاییدیه رزرو بلیط و هتل باید با تاریخ و مدت اقامت متقاضی همخوانی داشته باشد.
- تاییدیه تمکن مالی و شغلی: باید نشان دهد که متقاضی دارای منبع درآمد قابل قبول و مستمر است و توانایی پرداخت هزینه‌های سفر خود را دارد. تاییدیه تمکن مالی و شغلی ممکن است شامل حساب بانکی، حقوق، مالیات، سرمایه‌گذاری، کسب‌وکار، مالکیت و یا حمایت مالی از شخص دیگر باشد.
- بیمه مسافرتی: باید پوشش کافی برای مسائل احتمالی همچون بیماری، حادثه، مرگ، سرقت، لغو سفر و یا تاخیر پرواز را داشته باشد. بیمه مسافرتی باید معتبر و مورد تایید سفارت یا کنسولگری باشد و مدت زمان آن باید با مدت اقامت متقاضی همخوانی داشته باشد.
- دعوتنامه از کشور مقصد: باید از طرف یک شخص، سازمان یا موسسه معتبر در کشور مقصد صادر شده باشد و نشان دهد که متقاضی برای چه هدفی به کشور مقصد دعوت شده است. همچنین دعوتنامه باید شامل اطلاعات کامل دعوت‌کننده و متقاضی، هدف سفر، مدت اقامت، محل اقامت و فعالیت‌های مجاز باشد. در عین حال باید مورد تایید سفارت یا کنسولگری بوده و ممکن است نیاز به ترجمه رسمی نیز داشته باشد.
معرفی انواع ویزا
ویزاها بر‌اساس هدف سفر، مدت اقامت و شرایط ورود و خروج به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از انواع رایج ویزا عبارت‌اند از:
- ویزای توریستی: برای کسانی است که قصد سفر به یک کشور برای دیدن جاذبه‌های گردشگری، بازدید از خانواده یا دوستان، شرکت در رویدادهای فرهنگی یا ورزشی و یا خرید و فروش دارند. معمولا این ویزا برای مدت کوتاهی (۱۵ روز تا ۶ ماه) صادر می‌شود و اجازه کار یا تحصیل در کشور مقصد را نمی‌دهد.
- ویزای کاری: برای کسانی است که قصد کار در یک کشور را دارند، معمولا برای مدت طولانی‌تری (۱ تا ۵ سال) صادر می‌شود و نیاز به داشتن پیشنهاد کار یا قرارداد از طرف یک کارفرما در کشور مقصد دارد. همچنین ویزای کاری اجازه تحصیل در کشور مقصد را نمی‌دهد.
- ویزای تحصیلی: برای کسانی است که قصد تحصیل در یک کشور را دارند. معمولا این ویزا برای مدت مطابق با دوره تحصیلی (۶ ماه تا ۴ سال) صادر می‌شود و نیاز به داشتن پذیرش از طرف یک موسسه آموزشی در کشور مقصد دارد.
همچنین ویزای تحصیلی ممکن است اجازه کار به میزان محدود در کشور مقصد را نیز بدهد. باید اشاره کنیم که ویزای تحصیلی کانادا می‌تواند گزینه مناسبی برای شما ایرانیان عزیز باشد.
- ویزای تجاری: برای کسانی است که قصد انجام فعالیت‌های تجاری همچون بازرگانی، سرمایه‌گذاری، مذاکره، نمایشگاه و یا کنفرانس در یک کشور را دارند. معمولا این ویزا برای مدت کوتاهی (۱۵ روز تا ۱ سال) صادر می‌شود و نیاز به داشتن دعوتنامه از طرف یک شرکت یا سازمان در کشور مقصد دارد. همچنین ویزای تجاری اجازه کار یا تحصیل در کشور مقصد را نمی‌دهد.
- ویزای ترانزیت: برای کسانی است که قصد عبور از یک کشور برای رسیدن به کشور دیگری را دارند. معمولا این ویزا برای مدت بسیار کوتاهی (۲۴ تا ۷۲ ساعت) صادر می‌شود و نیاز به داشتن بلیط رفت و برگشت به کشور مبدا و مقصد دارد. همچنین ویزای ترانزیت اجازه اقامت یا فعالیت در کشور ترانزیت را نمی‌دهد.
- ویزای دائم: برای کسانی است که قصد مهاجرت و اقامت دائم در یک کشور را دارند. معمولا این ویزا برای مدت نامحدود صادر می‌شود و نیاز به داشتن شرایط خاصی همچون خانواده، کار، تحصیل، سرمایه‌گذاری، مهارت و یا قرعه‌کشی دارد. ویزای دائم اجازه کار و تحصیل در کشور مقصد را می‌دهد و ممکن است منجر به اخذ تابعیت کشور مقصد شود.
تفاوت ویزا الکترونیکی، برچسبی و ویزای فرودگاهی
ویزاها بر‌اساس شکل و روش صدور آن‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از انواع رایج ویزا عبارت‌اند از:
- ویزای الکترونیکی: e-visa، ویزایی است که از طریق اینترنت درخواست و صادر می‌شود. ویزای الکترونیکی به‌صورت یک سند است که به پاسپورت متقاضی متصل می‌شود و نیاز به چسباندن برچسب یا مهر در پاسپورت ندارد. معمولا این ویزا برای مدت کوتاهی صادر می‌شود و روند درخواست آن سریع‌تر و راحت‌تر از سایر انواع ویزا است. برای مثال، ویزای ترکیه برای ایرانیان به‌صورت الکترونیکی صادر می‌شود.
- ویزای برچسبی: sticker visa، ویزایی است که به‌صورت یک برچسب یا لیبل در پاسپورت متقاضی چسبانده می‌شود. ویزای برچسبی به‌صورت یک سند کاغذی است که شامل اطلاعات متقاضی، کشور مقصد، نوع ویزا، مدت اقامت و تاریخ صدور و انقضا است.
معمولا این ویزا برای مدت متوسطی صادر می‌شود و روند درخواست آن نیاز به مراجعه حضوری به سفارت یا کنسولگری دارد. برای مثال، ویزای شینگن برای ایرانیان به‌صورت برچسبی صادر می‌شود.
- ویزای فرودگاهی: on-arrival visa، ویزایی است که در هنگام ورود به کشور مقصد در فرودگاه صادر می‌شود. ویزای فرودگاهی به‌صورت یک مهر یا اسکن در پاسپورت متقاضی قرار می‌گیرد و نیاز به درخواست قبلی ندارد. معمولا این ویزا برای مدت کوتاهی صادر می‌شود و روند درخواست آن ساده‌تر از سایر انواع ویزا است. برای مثال، ویزای مالزی برای ایرانیان به شکل فرودگاهی صادر می‌شود.
تفاوت بین ویزای سینگل و مالتیپل چیست؟
ویزا می‌تواند به‌صورت سینگل یا مالتیپل باشد. تفاوت این دو نوع ویزا در تعداد دفعاتی است که شما می‌توانید با آن وارد کشور مقصد شوید. ویزای سینگل فقط اجازه یک بار ورود به کشور مقصد را می‌دهد و بعد از خروج شما از آن کشور منقضی می‌شود. برای مثال، ویزای توریستی آمریکا برای ایرانیان به‌صورت سینگل صادر می‌شود.
اما ویزای مالتیپل اجازه چند بار ورود به کشور مقصد را می‌دهد و تا پایان مدت اعتبار آن قابل استفاده است. همچنین برای اخذ ویزای مالتیپل ممکن است شرایط سخت‌تری همچون داشتن دلیل موجه برای چند بار سفر، پرداخت هزینه‌های بیشتر و… وجود داشته باشد. برای مثال، ویزای شینگن برای ایرانیان به شکل مالتیپل صادر می‌شود.
کلام آخر
ویزا و پاسپورت دو عامل مهم برای سفر به کشورهای خارجی هستند که باید با قوانین و شرایط آن‌ها آشنا باشیم. ویزا نشان‌دهنده اجازه ورود به کشور مقصد است و پاسپورت نشان‌دهنده هویت و تابعیت ما است. برای اخذ ویزا باید مراحلی را بگذرانیم، مدارک خاصی را ارائه و هزینه‌هایی را پرداخت کنیم. ویزا می‌تواند بر‌اساس معیارهای مختلفی همچون هدف سفر، مدت اقامت، تعداد ورود و خروج و نحوه صدور دسته‌بندی شود.
برای برخی از کشورها ممکن است نیاز به ویزا یا پاسپورت نداشته باشیم یا بتوانیم ویزا را در محل ورود یا به‌صورت آنلاین بگیریم. در این مطالب سعی ما بر این بود که به شما کمک کنیم که با مفهوم ویزا چیست و پاسپورت و تفاوت آن‌ها بیشتر آشنا شوید و برای سفر خود برنامه‌ریزی کنید.
سوالات متداول
آیا برای همه کشورها نیاز به ویزا داریم؟
خیر، برخی از کشورها برای شهروندان کشورهای خاص، معافیت ویزایی دارند و بدون نیاز به ویزا می‌توان وارد آن کشور شد. برای مثال، ایرانیان برای ورود به کشورهایی همچون ترکیه، قطر، مالزی، اندونزی، بلاروس و یا سریلانکا نیاز به ویزا ندارند.
آیا برای همه کشورها نیاز به پاسپورت داریم؟
خیر، بعضی از کشورها ممکن است با کشور ما در یک اتحادیه یا منطقه قرار داشته باشند که اجازه حرکت بدون پاسپورت را به شهروندان هر دو کشور بدهند. به عنوان مثال ما ایرانی‌ها برای ورود به کشورهای عضو اکو (اقتصادی) همچون ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و… نیاز به پاسپورت نداریم و می‌توانیم با کارت ملی خود وارد شویم.
آیا می‌توانیم ویزا را در محل ورود به کشور مقصد بگیریم؟
بله، برخی از کشورها امکان صدور ویزای فرودگاهی را برای شهروندان کشورهای خاص فراهم می‌کنند و می‌توانید بدون نیاز به درخواست قبلی، در هنگام ورود به کشور مقصد، ویزا را بگیرید. برای مثال، ایرانیان برای ورود به کشورهایی همچون ارمنستان می‌توانند ویزای فرودگاهی بگیرند.
